Philip Morris International (PMI) разрабатывает бездымные табако- и никотино-содержащие продукты, переход на которые, вероятно, снизит риск для курильщиков. По данным PMI, 90% IQOS продается в Алматы, Нур-Султане и Шымкенте. Именно в этих городах по их заказу была проведено исследование распространенности табачных изделий среди взрослого населения в возрасте 18 лет и старше. Компанией Alvin Market в декабре 2019 — январе 2020 по телефону было опрошено 5210 человек, выборка по полу и возрасту была репрезентативной населению этих городов. В Алматы был опрошен 2691, в Нур-Султане – 1364, в Шымкенте – 1155 человек.
Анализ данных, проведенный Центром исследований Сандж, показал, что 35,7% взрослого населения гг. Нур-Султан, Алматы и Шымкент являются регулярными пользователями табачных изделий, причем ежедневно употребляет табачные изделия 29,8%.
Число пользователей табачных изделий Нур-Султана (29%) меньше по сравнению с Алматы и Шымкентом (по 38% в каждом). Из мужского населения табачные изделия употребляет больше половины – 51,8%, среди женского – 22,4%.
Таблица 1. Распространенность потребления табачных изделий, (% от всех опрошенных)
Наиболее распространенными являются сигареты – их употребляет 31,6% взрослого населения трех городов. Второй группой по распространенности являются другие табачные продукты, включающие процесс горения, такие как кальян, сигары, курительные трубки (6,2%), особенно в группе 18-29 лет (10,9%).
Изделия из нагреваемого табака употребляет 4,9% взрослого населения, из них Айкос с ХИТС – 3,8% и ГЛО с Кент Неостикс – 1,3%. Электронные сигареты (1,5%) и бездымные табачные изделия менее распространены (0,4%).
Таблица 2. Распространенность потребления различных табачных изделий, (% от всех опрошенных)
Следует отметить, что среди женщин-пользователей табачных продуктов доля употребляющих изделия из нагреваемого табака выше (17%), чем среди мужчин-пользователей (11,8%).
Наиболее распространенным первым регулярно используемым табачным изделием являются сигареты – 89,7%, за ними следуют другие табачные продукты, подразумевающие процесс горения, такие как кальян, сигары, курительные трубки – 6%.
Таблица 3. Распространенность первого табачного изделия, регулярно используемого (%)
В период проведения опроса, 2,5% пользователей табака бросили курить или использовать табак- и никотин-содержащие продукты на время от 1 месяца до года. Из них 91,8% до этого момента курили сигареты, а 6,1% использовали Айкос. Это указывает на важность бездымных альтернатив, таких как Айкос, для тех пользователей, которые не бросили использование никаких табак- и никотин-содержащих продуктов. Поскольку доля потребителей Айкоса среди успешно бросивших больше доли таковых среди всех потребителей табака (см. Таблицу 3), это может свидетельствовать о меньшем привыкании к Айкосу.
Таблица 4. Распространенность табачных изделий (возможен выбор нескольких вариантов ответа), использованных до отказа от курения (бросившие курить в последние 12 месяцев)
Предоставляя эти данные, Центр исследований Сандж выражает свою озабоченность использованием как традиционного табакокурения, так и альтернативных видов табачных изделий.
Қазақстанның ірі қалаларының тұрғындары арасында темекі өнімдерін тұтынудың таралуы
Philip Morris International (PMI) құрамында темекі және никотин бар түтінсіз темекі өнімдерін әзірлейді, оларға көшу темекі шегушілер үшін қауіпті төмендетуі мүмкін. PMI мәліметтері бойынша, IQOS 90%-ы Алматыда, Нұр-Сұлтан және Шымкентте сатылады. Олардың тапсырысы бойынша дәл осы қалаларда 18 жастан асқан ересек тұрғындар арасында темекі өнімдерінің таралуына зерттеу жүргізілді. 2019 жылдың желтоқсанынан бастап 2020 жылдың қаңтарына дейін Alvin Market компаниясы телефон арқылы 5210 адамды сұрастырды, жынысы мен жасы бойынша іріктеме осы қалалардың тұрғындарына репрезентативті болды. Алматыда – 2691, Нұр-Сұлтанда – 1364, Шымкентте – 1155 адам сұралған.
Сандж зерттеу орталығы жүргізген деректерді талдау көрсеткендей, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының ересек халқының
35,7%-ы темекі өнімдерін тұрақты пайдаланушысы болып табылады, сонымен қатар 29,8%-ы күнделікті темекі өнімдерін тұтынады.
Нұр-Сұлтанда темекі өнімдерін пайдаланушылар саны (29%) Алматы мен Шымкентпен салыстырғанда аздау (әрқайсысында 38%-дан). Ерлер арасында темекі өнімдерінің жартысынан көбі – 51,8%, әйелдер арасында – 22,4% пайдаланады.
1-кесте. Темекі өнімдерін тұтынудың таралуы, (барлық сұралғандардың % үлесі)
Ең көп таралған – темекі, оларды үш қаланың ересек тұрғындарының
31,6%-ы пайдаланады. Таралу деңгейі бойынша екінші топқа темекі өнімдері жатады, оның ішінде кальян, сигара, шылым шегу түтіктері (6,2%), әсіресе
18-29 жас тобында (10,9%).
Ересек тұрғындардың 4,9%-ы қыздырылатын темекі өнімдерін пайдаланады, оның ішінде ХИТСпен Айкос – 3,8% және Кент Неостикспен ГЛО – 1,3%. Электронды темекі (1,5%) және түтінсіз темекі өнімдері аз таралған (0,4%).
2-кесте. Әртүрлі темекі өнімдерін тұтынудың таралуы, (барлық сұралғандардың % үлесі)
Темекі өнімдерін пайдаланатын әйелдер арасында қыздырылатын темекіден жасалған өнімдерін пайдаланатындардың үлесі (17%) ерлермен салыстырғанда (11,8%) жоғары.
Ең жиі пайдаланылатын темекі өнімдерінің ішінде ең көп таралғаны – темекі 89,7%, одан кейін кальян, сигаралар, шылым шегу түтіктері сияқты жану процесін білдіретін басқа да темекі өнімдері – 6%.
3-кесте. Тұрақты пайдаланылатын, бірінші темекі өнімдерінің таралуы (%)
Сауалнама жүргізу барысында темекі пайдаланушылардың 2,5%-ы 1 айдан
1 жылға дейінгі кезеңде темекіні немесе темекі және никотині бар өнімдерінің пайдалануын тоқтатқан. Оның ішінде 91,8%-ы сол уақытқа дейін темекі шегіп, 6,1%-ы Айкосты пайдаланған. Бұл темекі немесе никотині бар өнімдерді пайдаланудан бас тартқан пайдаланушылар үшін, Айкос сияқты түтінсіз баламалардың маңыздылығын көрсетеді. Темекіні тастағандардың арасында Айкос тұтынушыларының үлесі барлық темекіні тұтынатындардың үлесінен көп болғандықтан (3-кестені қараңыз), бұл Айкосқа тәуелділіктің аз екенін көрсетеді.
4-кесте. Темекі шегуден бас тартқанға дейін (соңғы 12 айда темекіні тастағандар) пайдаланылған темекі өнімдерінің таралуы (бірнеше жауап нұсқаларын таңдауға болады)
Осы мәліметтерді ұсына отырып, Сандж зерттеу орталығы дәстүрлі темекі шегуді, сондай-ақ темекі өнімдерінің альтернативті түрлерін пайдалануға алаңдаушылығын білдіреді.